Ác mộng từ thỏ nhập khẩu
CNN dẫn một nghiên cứu lịch sử cho biết, không ai ngờ rằng 24 con thỏ của Anh – thứ tưởng chừng như món quà Giáng sinh vô hại hồi năm 1859 – sẽ trở thành “cuộc xâm lấn sinh học tàn khốc nhất” tại Australia trong những năm sau đó.
Thỏ hoang không có nguồn gốc từ Australia được coi là một loài xâm lấn. Những người nông dân nói rằng loài vật này sinh sôi nhanh chóng và phá hủy mùa màng và đất đai của họ, dẫn đến nguy cơ xói mòn đất và các vấn đề môi trường khác.
Các nhà nghiên cứu viết: “Các cuộc xâm lấn sinh học là nguyên nhân chính gây tổn hại tới môi trường và kinh tế. Việc thỏ châu Âu xâm chiếm Australia là một trong những cuộc xâm lấn sinh học mang tính biểu tượng và tàn khốc nhất mà lịch sử được ghi lại.”
Sử dụng các tài liệu lịch sử, các nhà nghiên cứu có thể kết nối các bằng chứng di truyền để chứng minh rằng cuộc xâm lấn của loài thỏ Anh bắt đầu khi một người định cư tên là Thomas Austin nhập khẩu đàn thỏ từ nước Anh tới Australia vào năm 1859.
Thỏ tập trung uống nước
Theo ghi chép, Austin bắt đầu chỉ nuôi 24 con thỏ trong khu đất rộng lớn ở Melbourne để “có thứ săn bắn cho vui”. Nhưng chỉ trong vòng 3 năm, những con thỏ đã nhân lên hàng nghìn con và không ngừng sinh sản.
Đàn thỏ không có thiên địch tại vùng đất mới, lại có rất nhiều tài nguyên để tận dụng nên tốc độ sinh sản của chúng vượt xa tầm kiểm soát của con người. Trong vòng 10 năm sau đó, thỏ liên tục tấn công mọi ngóc ngách trên châu lục và buộc chính phủ Australia phải ra tay can thiệp. Tuy nhiên, ghi chép cho biết, do số thỏ quá đông nên mặc dù mỗi năm người dân tiêu diệt ít nhất 2 triệu con thỏ bằng mọi cách, con số đó vẫn “không thấm vào đâu”.
“Những phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng mặc dù thỏ được nhập khẩu nhiều lần trên khắp Australia, nhưng chỉ có đàn thỏ Anh này mới kích hoạt cuộc xâm lấn sinh học tàn khốc tới mức độ ấy – những tác động của nó đến ngày nay vẫn còn có thể cảm nhận được”, tác giả Joel Alves, một nhà nghiên cứu thuộc Đại học Oxford cho biết.
“Sự kiện đơn lẻ này đã gây ra thảm họa lớn ở Australia; đây là tốc độ xâm lấn nhanh nhất của một loài động vật có vú di cư từng được ghi nhận.”
Châm ngòi cho cuộc xâm lấn sinh học
Austin không phải là người đầu tiên đưa thỏ đến Australia: 5 con thỏ khác từng ở trên hạm đội 1 gồm các tàu của Anh đến Sydney vào năm 1788 và có ít nhất 90 lần khác thỏ đã được nhập khẩu trong 70 năm tiếp theo sau đó. Tuy nhiên, nghiên cứu cho biết hậu duệ của 24 con thỏ từ nhà của Austin là nguyên nhân gây ra thảm họa ở Australia.
Theo kết luận của các chuyên gia, gần như tất cả 200 triệu con thỏ hoang dã tại Australia ngày nay đều có nguồn gốc từ chuyến hàng định mệnh mà Austin nhập khẩu vào năm 1859.
Các nhà nghiên cứu cho biết: “Sự thay đổi môi trường có thể khiến Australia dễ bị xâm lấn hơn. Nhưng chính cấu tạo gen của một đàn thỏ hoang dã nhỏ đã châm ngòi cho một trong những cuộc xâm lấn sinh học mang tính biểu tượng nhất mọi thời đại.”
Các nhà nghiên cứu cũng đã nghiên cứu cách đàn thỏ tồn tại và phát triển trong vùng hoang dã khắc nghiệt của Australia.
Đã có thời kì hàng triệu con thỏ bị tiêu diệt mỗi năm nhưng vẫn không xử lí được vấn nạn.
Đồng tác giả Mike Letnic thuộc Đại học New South Wales cho biết: “Nếu động vật được nuôi để thuần hóa, một trong những thứ chúng thiếu là hành vi chống lại động vật ăn thịt, thứ có thể vừa học được vừa phát triển trong quá trình tiến hóa”.
Vấn nạn thỏ sinh sản không kiểm soát đã xảy ra nhiều lần trên khắp các vùng của Australia trong nhiều thập kỷ qua. Ngày nay, châu lục này vẫn đang phải đối phó với số lượng thỏ hoang dã quá lớn.
Các nhà nghiên cứu cho biết, báo cáo cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì an toàn sinh học ở Australia.
“Những phát hiện này có ý nghĩa quan trọng vì các cuộc xâm lấn sinh học là mối đe dọa lớn đối với đa dạng sinh học toàn cầu và nếu muốn ngăn chặn chúng, chúng ta cần hiểu điều gì khiến chúng xuất hiện”.
“Sự kiện này có vai trò như một lời nhắc nhở rằng hành động của chỉ một người, hoặc một vài người, có thể gây ra tác động không lường tới môi trường.”